Κύκκου, μονή

Μονή της Κύπρου. Βρίσκεται στο όρος Τρόοδος, σε υψόμετρο περίπου 1.300 μ. και είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Ιδρύθηκε κατά τα τέλη του 11ου αι. ύστερα από δωρεά του Αλέξιου Α’ Κομνηνού, ο οποίος δώρισε επίσης στη μονή μία εικόνα της Θεοτόκου, από τις τρεις που –σύμφωνα με την παράδοση– είχε ζωγραφίσει ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Η μονή καταστράφηκε πολλές φορές από πυρκαγιά (1365, 1541, 1751, 1813) και το όλο κτιριακό συγκρότημα διαμορφώθηκε σταδιακά σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες, γεγονός που εξηγεί την έλλειψη ενιαίου αρχιτεκτονικού σχεδίου. Μετά την πυρκαγιά του 1541 ο ναός ανοικοδομήθηκε ολοκληρωτικά με λιθοδομία και το 1745 από μονόκλιτος μετατράπηκε σε τρίκλιτο, διατηρώντας την ίδια μορφή έως σήμερα. Πριν από την πυρκαγιά του 1751 το εσωτερικό του ναού ήταν διακοσμημένο ολόκληρο με τοιχογραφίες, από τις οποίες όμως ελάχιστες σώζονται σήμερα. Το επιβλητικότερο κτίριο –μετά το ναό– είναι το ηγουμενείο, που ανοικοδομήθηκε κατά τα έτη 1700-55. Αξιόλογο είναι και το τέμπλο του ναού, που φέρει εικόνες διαφόρων εποχών: την αρχική της Θεοτόκου με επίχρυσες αργυρές διακοσμήσεις του 1756 και του 1795, του 17ου αι. αμιγώς βυζαντινής νοοτροπίας και του 18ου αι., με καταφανή επίδραση της δυτικής τέχνης. Η μ.Κ. γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της τον 17o αι., οπότε οι μοναχοί της υπερέβαιναν τους 200, ενώ είχε αναπτύξει πλούσια πολιτιστική και θρησκευτική δραστηριότητα· τον 18o αι. διατηρούσε σχολή για δασκάλους και ιερείς· σήμερα διατηρεί σχολή εκπαίδευσης των δοκίμων μοναχών, ενώ έχει χτίσει και συντηρεί ιερατική σχολή και γυμνάσια. Κοντά στη μονή, στη θέση Θρονί, τάφηκε το 1977 ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Η μονή Κύκκου, από τις σημαντικότερες της Κύπρου, είναι χτισμένη στο όρος Τρόοδος. Ένα από τα «Ευαγγέλια» της μονής Κύκκου. Στη μονή Κύκκου υπάρχουν αρκετά αντικείμενα, σημαντικής αξίας, που έχουν άμεση σχέση με τη λατρεία· ανάμεσα σε αυτά, ηγουμενικές ζώνες με σμάλτο και μαργαριτάρια, ασημένια αρτοφόρια και κιβώρια, δισκοπότηρα και μίτρες αρχιερέων.